Đi tìm những nguyên nhân Qua thực tiễn cho thấy, hiện nay do sự thay đổi liên tục về nền kinh tế thị trường cũng như những nhu cầu về mọi mặt của thanh niên dẫn đến việc tổ chức các hoạt động công tác Đoàn và phong trào thanh niên cũng cần có nhiều sự thay đổi cho phù hợp với hướng phát triển của xã hội. Mặc dù các cấp bộ Đoàn đã có nhiều hoạt động thực sự sôi nổi, nhiều chương trình dự án phát triển kinh tế dành cho thanh niên cũng như những sự đãi ngộ về chế độ chính sách cho đội ngũ cán bộ Đoàn đã được Đảng và Nhà nước quan tâm, nhưng qua thực tế cho thấy, hoạt động công tác Đoàn vẫn gặp phải nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức, đặc biệt là công tác đoàn kết tập hợp thanh niên tại các địa bàn khu dân cư, thôn, ấp, sóc...Anh Nguyễn Cao Thanh Sang, nguyên Bí thư Đoàn xã Lộc Hiệp (Lộc Ninh) - người có trên 10 năm công tác thanh niên cho biết “Hiện nay, phong trào Đoàn tại khu vực nông thôn tuy đã có nhiều sự chuyển biến tích cực, tổ chức Đoàn - Hội đã có nhiều đổi mới trong phương thức tổ chức nhưng cái khó khăn chính ở đây là vấn đề tập hợp thanh niên. Muốn họ tham gia thì phải nắm bắt những nhu cầu, vận động thật khéo chứ không họ chỉ tham gia một thời gian rồi cũng sẽ đâu lại vào đấy”. Thực tế cho thấy, hoạt động Đoàn nói chung và tại khu vực nông thôn hiện nay đang gặp vấn đề rất lớn đó là việc thu hút thanh niên tham gia mặc dù tổ chức Đoàn đã và đang đáp ứng những nhu cầu của thanh niên thực tại. Đi tìm những nguyên nhân vì sao phong trào Đoàn hiện nay lại đang bị khó khăn ở công tác tập hợp thanh niên trong khu vực nông thôn, thì có thể thấy rằng thanh niên trong xã hội hiện đại ngày nay đã có những suy nghĩ sâu hơn, rộng hơn cả về mặt tích cực lẫn tiêu cực. Một bộ phận thanh niên sống thiếu lý tưởng, chạy theo những xa hoa về vật chất đời sống hiện nay, sống đua đòi không có định hướng trong tương lai...hoặc ngược lại, có nhiều thanh niên sống hoài bảo, lý tưởng rõ ràng, có trình độ tri thức cũng như có sự đam mê nhưng họ lại thiếu người định hướng, thường mài mò để tìm ra hướng đi cho mình - đây thực sự là một bài toán khó mà các cấp bộ Đoàn cũng cần phải lưu tâm. Một vấn đề nữa dễ dàng nhận ra ở hoạt động Đoàn khối nông thôn đó chính là vấn đề về kinh tế. Mặc dù nhiều thanh niên yêu thích phong trào thanh niên nhưng vì phải lo “cơm áo gạo tiền” nên họ đành lo cái ăn trước sau đó mới tính chuyện tiếp theo (theo khảo sát tại các cơ sở Đoàn địa bàn dân cư thì khoảng 80% thanh niên ở khối nông thôn là trụ cột, lao động chính của gia đình),chính vì vậy những thành phần này không muốn tham gia hoặc không tha thiết với những hoạt động Đoàn. Một lý do nữa dẫn đến những khó khăn trong phong trào Đoàn khối nông thôn đó chính là đội ngũ cán bộ Đoàn - những thủ lĩnh của thanh niên. Giống như vào đầu bài viết này đã đề cập, để có thể làm phong trào Đoàn hiện nay đòi hỏi một người cán bộ Đoàn phải có bản lĩnh cả về tư tưởng lẫn chính trị, nhất là trình độ văn hóa và khả năng tập hợp (đó là chưa nói đến sự tâm huyết, nhiệt tình đối với phong trào thanh niên). Một cựu cán bộ Đoàn trên địa bàn huyện Lộc Ninh cho biết “ Hiện nay, đội ngũ cán bộ Đoàn dường như thiếu về kỹ năng xã hội để làm công tác thanh niên, cách để tiếp cận thanh niên của họ chưa thực sự hiệu quả đặc biệt là phương pháp tiếp cận và tập hợp thanh niên tham gia vào tổ chức, hoặc cách tập hợp chưa nhận được sự đồng thuận của thanh niên và người dân, nói rộng và xa hơn đó là công tác bố trí, sử dụng và quy hoạch đầu ra cho cán bộ Đoàn cũng còn nhiều hạn chế”. Ngoài một số yếu tố vừa nêu thì có thể nhận thấy, vấn đề về kinh tế cũng làm hạn chế phần nào trong công tác chỉ đạo, triển khai và tổ chức các hoạt động phong trào Đoàn (Kinh tế gia đình khó khăn, hoặc kinh phí tổ chức hạn chế....) Và những hướng đi cho công tác Đoàn hiện nay Thanh niên là lực lượng nòng cốt, là yếu tố cho những thành công trong các phong trào Đoàn, do đó để chạy theo sự phát triển của xã hội hiện nay, các cấp bộ Đoàn cũng cần tìm ra những hướng đi mới trong công tác tổ chức cũng như đoàn kết tập hợp thanh niên, có thể nêu một số hướng phát triển cụ thể sau. Thứ nhất, các hoạt động Đoàn bên cạnh duy trì hoạt động bề nổi thông qua nhiều phong trào thi đua hoặc chú ý thường xuyên về những nhu cầu của thanh niên hiện nay thì một vấn đề đáng lưu tâm đó là nhân rộng mô hình phát triển kinh tế hay tạo nhiều nguồn vốn đầu tư giải quyết việc làm cho lực lượng thanh niên nông thôn, qua đó để kêu gọi sự hỗ trợ đầu tư các nguồn vốn để thu hút thanh niên tham gia vào các tổ chức Đoàn, Hội. Thứ hai, đẩy mạnh hơn nữa vai trò của từng thành viên trong Ban chỉ đạo chiến lược phát triển thanh niên, sự hỗ trợ chung tay và vào cuộc của các tổ chức thành viên trong công tác vận động thanh niên tham gia phong trào, không nên giao khoán cho Đoàn thanh niên trong việc tuyên truyền vận động mà cần có quan tâm nhiều hơn của các cấp lãnh đạo đặc biệt là khu vự địa bàn dân cư, qua đó giúp Đoàn thanh niên yên tâm hơn trong vai trò thanh mưu về công tác thanh niên. Thứ ba, thường xuyên nhân rộng các mô hình đoàn kết tập hợp thanh niên đến các cấp bộ Đoàn trong đó cần chú trọng việc duy trì và thay đổi thường xuyên chế độ sinh hoạt chi đoàn, chi hội. Phải làm sao để thanh niên xem đây là một địa điểm sinh hoạt thường xuyên, qua đó đẩy mạnh mô hình 1+1 hoặc 1+2...thì như vậy phong trào Đoàn mới có thể hoạt động ngày càng phát triển. Ngoài ra thì các cấp bộ Đoàn cũng cần thường xuyên đổi mới phương thức tập hợp để đáp ứng theo nhu cầu của thanh niên hiện nay, nâng cao vai trò công tác giáo dục của Đoàn... Tổ chức Đoàn cần duy trì thường xuyên các sàn giao dịch việc làm lưu động qua đó tạo cơ hội cho mỗi đoàn viên, thanh niên tiếp cận và tham gia phát triển kinh tế Thứ tư, mỗi cấp bộ Đoàn cũng cần xây dựng một chân dung của người cán bộ Đoàn thời hiện đại. Theo thạc sỹ tâm lý giáo dục Bùi Văn Mãnh, giảng viên trường Đoàn Lý Tự Trọng, người có nhiều năm làm công tác Đoàn cũng như giảng dạy về kỹ năng Đoàn thì một hình tượng người cán bộ Đoàn hiện nay là tai phải to để lắng nghe người khác nói và hiểu được thanh niên nói về nhu cầu từ đó có thể chọn lọc những yếu tố tích cực cũng như có sự quyết đoán trong mọi hoạt động hay công tác tham mưu. Hình ảnh thứ hai là người cán bộ Đoàn phải có mắt to để có được những tầm nhìn chiến lược trong tương lai về phong trào thanh niên cũng như xây dựng và thiết lập các mối quan hệ trong công tác. Tiếp theo đó là miệng phải to để nói và thuyết phục thanh niên, đặc biệt là phải biết nói và nói đúng theo chủ trương chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước. Song song đó, mỗi cán bộ Đoàn hiện đại cần phải có đôi tay và đôi chân linh hoạt, nói phải đi đôi với làm, thường xuyên đi cơ sở để nắm bắt tình hình hoạt động, xông xáo và “lăn lộn” cùng thanh niên qua đó tạo uy tín cũng như niềm tin với thanh niên. Một yếu tố cuối cùng cũng không thể thiếu trong việc xây dựng hình ảnh cán bộ Đoàn đó là sức khỏe tốt, sức khỏe ở đây là có một tâm thần vững vàng, ý chím nghị lực và niềm tin biết vượt qua mọi thử thách, khó khăn, không ngại khó, đặc biệt là vẻ bề ngoài phải gọi là “nhìn được”. Ngoài những yếu tố trên, mỗi thủ lĩnh thanh niên cũng cần trang bị cho mình những kỹ năng mềm, kỹ năng xã hội, phương pháp tiếp cận với thanh niên, thay đổi thường xuyên tư duy sáng tạo, tự đổi mới bản thân và cách triển khai, thực hiện các phong trào Đoàn... Xã hội ngày càng phát triển, do đó đòi hỏi mỗi tổ chức Đoàn hay cán bộ Đoàn cũng phải thường xuyên có sự đổi mới trong tư duy, cách sáng tạo qua đó mới có thể nâng cao vị thế, vai trò của thanh niên trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước hiện nay.